پیک وشتان

یگسلاوی کشوری است که در اروپای شرقی واقع شده است .این کشور از متحدان قدیمی و هم پیمانان نزدیک روسیه محسوب می شود . این کشور در گذشته متشکل از چند جمهوری بوده و هنگام جنگ سرد هم در اردوگاه اتحاد جماهیر شوروی سابق قرار داشت .پس از آنکه اتحاد بلوک شرق و فلسفه حیاتی آنها متلاشی گردید پیمان ورشو که در مقابل ناتو بوده و به عنوان قدرت باز دارنده تلقی می شد به مرور زمان تضعیف و سرانجام ضرورت بقاءو حیات آن زیر علامت سوال قرار گرفت. .کشورهای اروپای شرقی که در حال گذر از حکومت کمو نیستی به دمکراسی بودند تصور کردند که غربیان امنیت را با خود به ارمغان آورده و نیازی به پیمان دفاعی ورشو نیست .هنگامی که کشورهای اروپای شرقی سر گرم ماه عسل دمکراسی به سبک غربی بودند ایالات متحده و اروپای غربی در فکر گسترش ناتو و تک قطبی ساختن جهان بودند این سیاست غربیان آن پیمان باز دارنده را فرو پاشید اما پیمان ناتو در این مدت همواره رو به گسترش و توسعه بوده است.

یو گسلاوی یا صربستان در حال حاضر با کشورهای آلبانی . مقدونیه . کرواسی . مجارستان . بلغارستان وبوسنی هرزگوین هم مرز است .ایالت کوزوو با آلبانی و مقدونیه هم جوار است .مردم ایالات مزبور مسلمان و آلبانی تبارند .آنان از دولت مرکزی در خواست خود مختاری نموده اند که این امر در قانون اساسی گذشته این کشور پیش بینی شده است د ولت بلگراد از اعطای خود مختاری سر باز زده مسلمانان آلبانی تبار را از حقوق اولیه محروم ساخت . مسلمانان ایالت کوزوو هر روز که سپری می گشت تحت فشار مضاعف صربها قرار می گرفتند و دولتهای غربی همانگونه که در مصائب والام مردم مسلمان بوسنی . هرزگوین تعلل ورزیدند در اینجا نیز به نوعی دیگر سستی به خرج دادند .

هنگامی که راههای دیپلماتیک در مذاکرات مستقیم وامبویه در فرانسه با مخالفت یو گسلاوی به شکست انجامید غرب عملیات نظامی را برای حل بحران کوزوو انتخاب نمود. اکنون چندین هفته از عملیات ناتو در صربستان سپری می شود اما مسلمانان هوده و نتیجه ای جز رنج و آلام افزونتر از سابق به دست نیاوردند. حوادث و وقایع مناطق مختلف جهان از جمله بحران بالکان نشان می دهد که اروپا در نظر دارد هیچ کشوری را در حریم و حوزه خود دخالت نداده بر آن است که قلمرو فعالیت و نفوذ خود را در تمام اروپا گسترش دهد .با این که مردم ایالت کوزوو مسلمانند و بحران پدید آمده هم بین دولت مرکزی و ایالت تابع صربستان است شاید مناسب تر آن بود که کنفرانس اسلامی از طریق روسیه که نفوذ زیادی در محافل دولت یو گسلاوی داشت بحران مزبور را با گفتگو حل می نمود و جای پایی برای ناتو نمی گذاشتند .محتمل به نظر می رسد که اروپا چنین موضوعی را پیش بینی کرده و با مداخله سریع هیچ نقشی را برای روسیه و سازمان کنفرانس اسلامی قائل نشد .ایران ریاست کنفرانس اسلامی را به عهده دارد و مناسبات این کشور نیز با روسیه گرم و سازنده است گفتگو و مساعی دو جانبه می توانست ماجرا را بدون دخالت اروپا به نفع دولت بلگراد و مسلمانان کوزوو پایان دهد .در این صورت منافع و حیثیت روسیه بدین شکل مورد حمله و تهدید ناتو قرار نمی گرفت و از سوی دیگرمحتمل می نماید که مقامات و رهبران ناتو خواسته باشند میزان پایبندی روسیه نسبت به متحدانش را آزموده و در صورت مواجه شدن با واکنش جدی فشار بیشتری به آنان وارد سازند .

سازمان آتلانتیک شمالی (ناتو)به نام رهایی مسلمانان عملیات نظامی را آغاز نمود تا با این شعار هم به اهداف از پیش تعیین شده خویش دست یافته و هم در جهان اسلام کسب وجه نماید تا از این رهگذر آبروی از دست رفته خویش را به خاطر ضربه زدن به حقوق مسلمانان در خاور میانه و سایر نقاط جهان جبران کند.

روسیه عملا" نتوانست درباره حرکت ناتو که بر ضد یو گسلاوی صورت پذیرفت تصمیمی اتخاذ کند حوادث اخیر نشان می دهد کرملین انسجام کافی برای مهار هیچ بحرانی را ندارد .وابستگی روسیه به صندوق بین المللی پول و وام کشورهای اروپایی و نیز میلیاردها دلار بدهکاری به این و آن موجب گردید که نتواند به نحو شایسته از حیثیت جهانی خویش دفاع کند .

روسیه صرفا به خاطر فرونشاندن خشم نیروهای داخلی خود دست به اقدامات نمایشی و تهدیدات پراکنده زده است اگر صدای این طبل آنها را رهانید که چه بهتر و اگر هم کاری نیافتد خواهد گفت به تهدیداتش عمل کرده است . به هر صورت مواضع نابخردانه روسیه تنها کشورهای طرفدار او را دلسرد و برگی بر آغاز پرونده جنگ سرد مجدد افزوده است مقامات یوگسلاوی هنگامی به بخت خویش لگد زده اند که زیر بار هیچ یک از راه حلهای پیشنهادی نرفته اند و مهمتر از همه به قانون اساسی قبلی خویش که حق خود مختاری را به مسلمانان داده است عمل نکرده اند . مسلمانان ایالت کوزوو در بدترین شرایط قتل و عام شدند و تماشاچیان اروپا دیر هنگام دست به کار شدند . همان کاری که در نقطه ای دیگر از بالکان به وقوع پیوست یعنی بوسنی و هرز گوین عملیات ناتو در بلگراد سرانجام روشنی ندارد زیرا ناتو خود سرانه و بدون مجوز شورای امنیت سازمان ملل دست به اقدامات نظامی زده است . نظیر آنچه که آمریکا و انگلیس تحت عنوان عملیات (پرواز ممنوع ) علیه عراق انجام می دهند این دو حرکت فاقد مجوز قانونی است در نتیجه مورد مخالفت کشورهای دیگر قرار می گیرد بدیهی است که حرکتهای خود سرانه سازمان ملل را که یک نهاد بین المللی است تضعیف و فاقد کارایی می سازد گسترش و توسعه جنگ در منطقه بالکان مطلوب و معقول نیست زیرا این منطقه همواره محل تلاقی قدرتها و نفوذ سیاسی آنها بوده است کشمکش در بالکان ممکن است برای جهان خطر ساز باشد چنین هشداری توسط برخی از سیاستمداران مجرب به طرفهای در گیر داده شده است همه به خاطر دارند که آتش جنگهای جهانی از این منطقه روشن گردیده است در این میان آمریکا توان خود را به نمایش گذارده است تا دولتهایی را که به رغم آنان متمرد و سرکش بشمار می روند مجازات کند . در بحرانهای مناطق جهان آمریکا هم داوری را بر عهده دارد و هم پس از داوری مامور اجرای احکام صادره می شود آمریکا با این سیاست می خواهد به جهانیان بنمایاند که نظم جهان و بقاء آن برعهده او است بحران کوزووو نشان داده است که کشورهای اسلامی در هیچیک از حوادث و بحرانها نقش سازنده ای ندارد باید برای ایفای هر نقشی به وحدت همه جانبه که کلید رمز همه موفقیتها است دست یابند .

سید محمد حسین در یاباری

چاپ شده در مجله تبیان شماره : 33

تاریخ: اردیبهشت سا ل 1378